เชียงใหม่ สสส. จัดอบรมเยาวชน ประชาชน และสื่อมวลชนท้องถิ่น ให้เป็นกระบอกเสียงให้ความรู้พิษภัยบุหรี่ไฟฟ้ารูปแบบใหม่ ส่งผลกระทบเป็นวงกว้าง
วันที่ 23 ส.ค. 68 นางชามานันท์ สุจริตกุล ที่ปรึกษาโครงการพัฒนาเครือข่ายสื่อสุขภาวะลดปัจจัยเสี่ยงสู่ท้องถิ่น สสส. เป็นประธานเปิดการอบรมเพิ่มความรู้ประเด็นปัจจัยเสี่ยง โครงการพัฒนาเครือข่ายสื่อสุขภาวะลดปัจจัยเสี่ยงสู่ท้องถิ่น “RUN (Reskill – Upskill – News skill) สร้างสรรค์สื่อในยุค Gen AI โดยมี นายสมชาย โต๊ะอีสอ เครือข่ายวิชาชีพสุขภาพเพื่อสังคมไทยปลอดบุหรี่ เป็นวิทยากรอบรม ซึ่งมีเยาวชน ประชาชน และสื่อมวลชนท้องถิ่นในจังหวัดเชียงใหม่ เข้าร่วมการอบรมในครั้งนี้ ณ โรงแรมวินทรี จังหวัดเชียงใหม่ โดยกำหนดจัดการอบรมตั้งแต่วันที่ 23 – 24 สิงหาคม 2568
นางชามานันท์ สุจริตกุล ที่ปรึกษาโครงการพัฒนาเครือข่ายสื่อสุขภาวะลดปัจจัยเสี่ยงสู่ท้องถิ่น สสส. กล่าวถึงเป้าหมายหลักของการขับเคลื่อนโครงการพัฒนาเครือข่ายสื่อสุขภาวะลดปัจจัยเสี่ยงสู่ท้องถิ่น “RUN (Reskill – Upskill – News skill) สร้างสรรค์สื่อในยุค Gen AI ว่า เรามี 4 ปัจจัยเสี่ยง ไม่ว่าจะเป็น เหล้า บุหรี่ การพนันออนไลน์ รวมถึงสิ่งเสพติด ต่างๆ มันรุกคืบเข้าสู่สังคมของเราอย่างรวดเร็ว ในวงกว้างมาก โดยที่หลายคนไม่ได้มีความรู้เท่าทันมากเท่าที่ควร เพราะฉะนั้นจึงได้จัดการอบรมในครั้งนี้ มีทั้งกลุ่มเยาวชน ประชาชน และสื่อมวลชนท้องถิ่น มาร่วมกันถ่ายทอดประเด็นของปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นบุหรี่ไฟฟ้า ซึ่งตอนนี้เข้ามาถึงเจน 6 แล้ว เป็นรูปแบบใหม่
บางพื้นที่ก็ไม่รู้เท่าทัน มันมีพัฒนาการแบบไหน หรือมีโทษพิษภัยหนักหนาขนาดไหน บางครั้งมีความเข้าใจผิด เช่น คิดว่าการสูบบุหรี่ไฟฟ้าช่วยให้เลิกการสูบบุหรี่ได้ หรืออันตรายน้อยกว่า มีหลายอย่างที่เกิดความเข้าใจผิดกัน จึงต้องให้วิทยากรมาให้ความรู้ ความเข้าใจที่ถูกต้อง แล้วช่วยกันเผยแพร่ผ่านสื่อมวลชนในท้องถิ่น ตัวแทนของเด็กๆ เยาวชน และประชาชน เพื่อให้ข้อมูลเหล่านี้ไปถึงประชาชนอย่างกว้างขวาง เช่นเดียวกับการทำการตลาดของเขาที่เราต้องมาสู้กัน เพื่อให้ข้อมูลถูกต้อง เพื่อที่จะปกป้องคนใกล้ชิด ลูกหลาน เยาวชน เพราะว่าสิ่งเหล่านี้ทำลายสมอง ทำลายศักยภาพในการเรียนรู้ต่างๆ แล้วเรามีประชาชน มีทรัพยากรบุคคลที่เข้มแข็งเป็นกำลังสำคัญของประเทศ ทาง สสส. จึงเน้นเรื่องของการดูแลสุขภาพประชาชนในทุกช่วงวัยการจัดโครงการนี้จึงเป็นส่วนหนึ่งที่เรามีบทบาทในการช่วยกันดูแลสังคม ร่วมเป็น “เครือข่ายสื่อสุขภาวะระดับท้องถิ่น” ด้วยการพัฒนาบุคลากรของสื่อท้องถิ่นให้มีบทบาทเป็น “นักสื่อสารสุขภาวะ” ที่เข้มแข็ง และมีการทำงานร่วมกับภาคีเครือข่าย และภาคียุทธศาสตร์ของ สสส. อย่างใกล้ชิด ซึ่งเป็นทั้งการสร้างเสริมกำลังใจและการสานพลังทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง ให้เป็น “พลังผนึก” โดยนำร่องในพื้นที่ 5 จังหวัด ได้แก่ เชียงใหม่ , อุดรธานี , อยุธยา , ชลบุรี และสงขลา เพื่อหาแนวทางขับเคลื่อนไปสู่ชุมชนภาวะอย่างยั่งยืนต่อไป
ปัจจุบันอัตราการสูบบุหรี่ไฟฟ้าเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ในเรื่องของบุหรี่มวนอาจจะลดลง แต่ว่าบุหรี่ไฟฟ้ากับเพิ่มขึ้นเร็วมาก โดยเฉพาะในส่วนของเด็กและเยาวชน มีกรณีศึกษาที่ในทีมได้เห็นมากับตาตนเอง คือ เด็ก ป.3 ของโรงเรียนแห่งหนึ่งในจังหวัดอรัญประเทศ มีการสั่งบุหรี่ไฟฟ้าผ่านทางออนไลน์ และมาส่งให้ที่โรงเรียนแล้วก็มีขอตรวจสอบดูว่าคืออะไร ตอนแรกเด็กก็บ่ายเบี่ยงไม่ยอมให้ตรวจสอบ แต่ปรากฏว่า เป็นการลงขันกันซื้อแล้วให้เอามาส่ง ในส่วนต่างจังหวัดก็มี เขาสามารถเข้าถึงได้อย่างเต็มที่ในทุกพื้นที่ ชายแดนก็เข้าถึงได้ เพราะฉะนั้นมันเป็นเรื่องสำคัญ และรูปแบของบุหรี่ตั้งแต่เดิมเจนแรก หน้าตาเหมือนบุหรี่ไหม แล้วก็ปรับรูปแบบเรื่อยมา เหมือนพวกแกดเจ็ต พวกเครื่องเขียน อุปกรณ์สำนักงาน พวกนี้แล้วมาถึงช่วงอาร์ททอยซ์ ซึ่งเรียกกันว่า “ทอย พอต” ตรงนี้ทำให้เราเห็นว่ากลุ่มเป้าหมายของธุรกิจบุหรี่ไฟฟ้าเริ่มเปลี่ยนมาจับเด็ก แล้วก็เป็นความโหดร้ายของธุรกิจ เพราะว่าเด็กภูมิคุ้มกัน ภูมิต้านทานต่ำ ไม่เหมือนผู้ใหญ่ สารเคมีต่างๆ ที่อยู่ในบุหรี่ไฟฟ้า การทำลายสมองของเด็ก เพราะมีความละเอียดอ่อน มันเป็นเรื่องที่อันตราย แล้วต้องให้พ่อแม่ผู้ปกครอง รวมถึงคุณครูได้ทราบว่า หลายๆ คนคิดว่า มันคือของเล่น ของสะสม ตุ๊กตาห้อยกระเป๋า หรืออะไรแบบนี้ และการทำตลาดของเขาเราเห็นยูทูปเบอร์ที่โพสต์ขายบุหรี่ไฟฟ้า ชูขึ้นมาแล้วก็บอกว่า ไม่สูบก็ได้นะ เอาไว้โชว์เฉยๆ แล้วถามว่าเด็กอยู่ในวัย อยากรู้ อยากลอง เขาจะไม่ลองเลยเหรอ เค้าจะโชว์เฉยๆ จริงเหรอ แล้วปัจจุบันก็มีหลากหลายกลิ่น หลายรส มีเป็นร้อย เป็นพัน เป็นหมื่นกลิ่นดังนั้น มันเป็นเรื่องที่ทุกคนควรจะตระหนักถึงปัญหานี้แล้วก็ช่วยกันดูแล นอกจากเรื่องของน้องๆ ที่ทำการสั่งของออนไลน์
พ่อแม่บางคนฝากลูกไปขายผ่อนวันละ 5 บาท ก็ต้องฝากโรงเรียนช่วยเป็นหูเป็นตา บางคนพ่อแม่ซื้อให้ลูกสูบเอง คุณครูยึดได้ที่โรงเรียน ปรากฏเขาบอกว่าประเทศของเรา ทำไมอันนี้แพง เขาซื้อให้ลูกเขาสูบเอง เวลาเขาเครียดแล้วเขาสูบบุหรี่ มันดูไม่มีอันตราย ความแตกต่างที่มันเกิดขึ้น ความเข้าใจผิด คิดว่าเหมือนของเล่นเด็กแล้วก็กลิ่น รสหอมหวาน ตรงนี้ต้องมาคิดว่าเราจะช่วยกันคนละไม้คนละมือในการป้องกันได้อย่างไร
นายสมชาย โต๊ะอีสอ เครือข่ายวิชาชีพสุขภาพเพื่อสังคมไทยปลอดบุหรี่ กล่าวว่า บุหรี่ไฟฟ้ามีการปรับรูปแบบไปเรื่อยๆ จนเหมือนของเล่นเด็ก ทำให้เด็กเริ่มหลงผิด นำมาเรียนแบบกัน สูบโชว์ลงในโซเชียล บางคนก็ไม่ได้ห้ามลูก กลับส่งเสริม เพราะคิดว่าเป็นการสร้างคลิป สร้างภาพ เป็นการหารายได้จากโลกออนไลน์ สร้างคอนเทนต์ และเด็กมีวุฒิภาวะที่ยังน้อยกว่าผู้ใหญ่ ความคิด การตระหนักรู้ เมื่อถูกเพื่อนชักชวน เห็นในโลกออนไลน์ แล้วก็มีการแข่งขัน อวดโชว์กัน แม้แต่อวดลวดลายของบุหรี่ไฟฟ้าที่มีลายสวยๆ ซึ่งในกลุ่มเขาจะเรียว่า “ทอยพอต” เป็นศัพท์ของเด็กๆ ที่คิดขึ้นมากัน เราจะต้องเข้าใจศัพท์ของเด็กด้วย หากครู หรือผู้ปกครองไม่ใส่เด็กอาจจะไม่รู้ว่ามันคืออะไร แล้วเด็กก็จะหลงผิดแล้วไปสูบบุหรี่ไฟฟ้า อาจจะแอบทำกัน เรื่องนี้เป็นอันตรายต่อสุขภาพของเด็กเป็นอย่างมาก จึงต้องเร่งรณรงค์ และเร่งการป้องกัน
นายพัชรพงศ์ สุตา พร้อมด้วย นายพิพรรธพงษ์ เขียวทอง และนายเวธน์วศิน อินสุยะ ตัวแทนสภาเด็กและเยาวชนจังหวัดเชียงใหม่ กล่าวว่า ผู้นำเยาวชนได้เล็งเห็นถึงปัญหาบุรี่ไฟฟ้าในเยาวชน โดยพบว่า หลายคนมีความรู้เกี่ยวกับบุหรี่ไฟฟ้า แต่ยังขาดการตระหนักรู้ถึงภัยที่จะเกิดขึ้นกับตนเอง ทำให้เกิดปัญหามุมกว้างที่หลายคนรู้แต่ไม่ตระหนักถึงอันตรายที่แท้จริง โครงการอบรมหรือค่ายที่มีอยู่มักเน้นย้ำเรื่องบุหรี่ไฟฟ้า แต่ผู้เข้าร่วมส่วนใหญ่คือผู้ที่สนใจอยู่แล้ว จึงไม่สามารถเข้าถึงกลุ่มเยาวชนที่ไม่ตระหนักได้ดีพอ ปัญหาส่วนหนึ่งเกิดจากการตามกระแสและเพื่อน ดังนั้นการให้เพื่อนช่วยเพื่อนอาจเข้าถึงและเข้าใจกันได้ลึกซึ้งกว่า เยาวชนจังหวัดเชียงใหม่มีโครงการป้องกันและแก้ไขปัญหาสารเสพติดและบุหรี่ไฟฟ้าอย่างต่อเนื่อง ผู้นำเยาวชนเป็นกระบอกเสียงในการประชาสัมพันธ์เพื่อสร้างความตระหนัก การร่วมมือกันจากหลายฝ่ายจะช่วยแก้ปัญหาได้อย่างลึกซึ้งและมีประสิทธิภาพมากขึ้น กิจกรรมควรยั่งยืนและผู้เข่ร่วมสามารถนำไปพัฒนาต่อในพื้นที่ของตนเองได้ เพื่อกระจายผลลัพธ์ลงลึก นอกจากระดับจังหวัดแล้ว ยังมีการขับเคลื่อนโครงการอย่างต่อเนื่องภายในระดับตำบล เทศบาล และอำเภอ ตัวอย่างที่ตำบลดอนแก้ว อำเภอสารภี มีการจัดโครงการอบรมต้านยาเสพติด โดยให้ความสำคัญกับเยาวชนในพื้นที่และมีการเชิญนักเรียน หรือผู้เข้าร่วมจากหลายพื้นที่มาร่วม
การแก้ปัญหาจะมีความลึกซึ้งและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นหากทุกฝ่ายและทุกคนร่วมมือกัน มีการจัดกิจกรรมที่มีเป้าหมายให้เกิดความยั่งยืน โดยผู้เข้าร่วมซึ่งเป็นตัวแทนสามารถนำความรู้ไปพัฒนาต่อได้ จาการประเมินพบว่าประชาชนมีความรู้แต่ยังไม่ตระหนักถึงผลกระทบอย่างแท้จริงของสิ่งอบายมุข
